Vertrouwenspersoon aanstellen

Een vertrouwenspersoon in de eigen gemeente is belangrijk omdat deze de drempel tot het melden van misbruik lager maakt. Het Meldpunt Misbruik krijgt regelmatig telefoon van vertrouwenspersonen, die door gemeenteleden zijn aangesproken. De drempel om bij de eigen vertrouwenspersoon te melden is vaak lager dan de drempel voor het melden bij het Meldpunt, omdat de eigen vertrouwenspersoon een bekend en vertrouwd gezicht heeft.

Een vertrouwenspersoon in de eigen gemeente wordt door het Meldpunt Misbruik gezien als een ambassadeur van het onderwerp Veilige Kerk. De vertrouwenspersoon jaagt initiatieven aan om preventieactiviteiten uit te rollen en helpt de kerkenraad om het onderwerp met regelmaat op de agenda te zetten.

Melders kunnen naast de interne vertrouwenspersoon kiezen om te worden bijgestaan door de vertrouwenspersoon van het Meldpunt Misbruik. Soms is juist de afstand fijn voor mensen.

De vertrouwenspersoon wordt aangesteld door de kerkenraad. Het is aan de kerkenraad om een voor deze taak geschikte persoon uit de gemeente te zoeken. 

Het Meldpunt Misbruik heeft een profielschets opgesteld. Dit kan de kerkenraad helpen bij het zoeken naar een geschikte kandidaat. 

Klik hier voor persoonlijke verhalen over de functie van de vertrouwenspersoon. 

De vertrouwenspersoon moet volledig onafhankelijk kunnen opereren en adviseren. Wanneer de vertrouwenspersoon deel is van de kerkenraad kan deze niet onafhankelijk adviseren en luisteren, omdat deze dan altijd betrokken partij is, omdat de kerkenraad altijd betrokken partij is. 

Een vertrouwenspersoon die ook kerkenraadslid is, wordt daarom ten zeerste afgeraden. 

Let op: een vertrouwenspersoon kan daarnaast geen functie in de gemeente hebben, waarbij anderen afhankelijk van hem of haar zijn. Bijvoorbeeld in het pastoraat of jeugdwerk. 

Ook voor een kleine gemeente geldt, dat het het beste is om (ook) een interne vertrouwenspersoon aan te stellen. De interne vertrouwenspersoon is namelijk bekend in de gemeente en zal signaleren naar de kerkenraad wanneer bijvoorbeeld preventiemaatregelen nog niet genomen zijn. De interne vertrouwenspersoon houdt het thema levend. 

Wanneer de gemeente klein is of uit veel familieverbanden bestaat, adviseren wij om, naast de interne vertrouwenspersoon, de samenwerking te zoeken met een naburige gemeente. U kunt dan de vertrouwenspersoon van deze gemeente ook beschikbaar stellen als luisterend oor. U kunt de twee vertrouwenspersonen dan samen op de website of in de nieuwsbrief van uw gemeente plaatsen. Daarnaast mogen mensen altijd contact opnemen met het Meldpunt Misbruik, wanneer zij een externe vertrouwenspersoon wensen. 

Wij raden af om alleen een externe vertrouwenspersoon beschikbaar te stellen. Dit verhoogt de drempel tot melden en u mist dan de ambassadeur voor dit thema in uw eigen gemeente. 

De vertrouwenspersoon heeft verschillende taken. Doorgaans worden de volgende taken door een vertrouwenspersoon uitgevoerd:

• Opvang en begeleiding
  De vertrouwenspersoon functioneert als eerste aanspreekpunt voor klagers. In overleg en eventueel onder advisering van het Meldpunt kan de vertrouwenspersoon de klager gedurende het traject begeleiding bieden.
• Adviseren
  De vertrouwenspersoon adviseert klager over een eventueel vervolgtraject.
• Signaleren
  De vertrouwenspersoon geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de kerkenraad rondom gesignaleerde knelpunten en preventie activiteiten.
• Informeren
  De vertrouwenspersoon heeft jaarlijks overleg met de kerkenraad en legt daarbij verantwoording af middels een jaaroverzicht. Een voorbeeld jaarverslag kunt u hier vinden.
• Voorlichting en preventie
  De vertrouwenspersoon stimuleert de kerkenraden en alle personen die betrokken zijn bij taken te werken volgens het Stappenplan Een veilige kerk.
  In veel gevallen wordt van de vertrouwenspersoon verwacht dat je het onderwerp warm houdt en dat je bijvoorbeeld stimuleert dat er omgangsregels worden opgesteld.

Het is belangrijk om te weten dat een vertrouwenspersonen de volgende dingen in ieder geval niet doet:

• De vertrouwenspersoon gaat niet zelf op onderzoek uit
• De vertrouwenspersoonis nooit bij meerdere partijen betrokken (De IVP is geen mediator)
• De vertrouwenspersoonis lost het probleem niet op
• De vertrouwenspersoonis is geen therapeut, advocaat, etc.
• De vertrouwenspersoonis is geen aanspreekpunt voor gewone kerkelijke conflicten. Dat ligt bij de kerkenraad.
• De vertrouwenspersoonis is meestal niet de handelende partij. De IVP adviseert en staat de ander bij. 

In de training voor interne vertrouwenspersonen leert de vertrouwenspersoon meer over hoe dit werkt. De vertrouwenspersoonis leert ook hoe deze moet omgaan met geheimhouding en welke regels hiervoor gelden.

• Voor het aanstellen van de vertrouwenspersoon heeft het Meldpunt een aantal hulpmiddelen en criteria opgesteld. Klik hier voor een profielschets en voor een taakomschrijving voor de vertrouwenspersoon. U vindt hier ook een uitgebreide instructie voor vertrouwenspersonen, die door de kerkenraad en vertrouwenspersoon getekend kunnen worden.
• Het is van groot belang dat de vertrouwenspersoon geen kerkenraadslid is of directe familie heeft in de kerkenraad. Verder adviseren wij dat de vertrouwenspersoon naast zijn/haar taak als vertrouwenspersoon geen andere taken heeft in de gemeente waarin anderen op welke wijze dan ook in een afhankelijkheidsrelatie staan tot de vertrouwenspersoon.
• We adviseren om in de eigen gemeente twee vertrouwenspersonen aan te stellen, bij voorkeur een man en een vrouw. Als de kerkenraad ervoor kiest één vertrouwenspersoon aan te stellen, gaat de voorkeur uit naar een vrouw.
• Voor kleine gemeentes en gemeentes met veel familieconnecties (bijvoorbeeld) raden we aan een eigen vertrouwenspersoon aan te stellen en de samenwerking met een naburige gemeente te zoeken. Op deze manier hebben melders de keuze zich te melden bij de eigen vertrouwenspersoon of de vertrouwenspersoon van de naburige gemeente.